De aankomende blogposts zal ik besteden aan NIRS, oftewel Near-Infrared Spectroscopy. Deze techniek maakt gebruik van ‘nabij-infrarood’ gedeelte van het elektromagnetisch spectrum (met golflengtes van ongeveer 650 tussen 800 tot 2500 nm). De oorsprong van deze techniek gaat zo’n beetje terug tot de jaren 50 met UV en Mid-IR spectrografie Rond 1980 ontstonden de eerste stand-alone apparaten en in de jaren 90 is de technologie verbeterd voor wetenschappelijke en medische toepassingen (e.g. hersenonderzoek, foetusonderzoek, etc.). In de voedingsindustrie zijn er o.a. ook toepassingen.
Wat is nu de achterliggende gedachte / wat is er dan zo fundamenteel aan NIRS? De bottom-line is dat spieren zuurstof (O2) nodig hebben om te kunnen functioneren. Daarom is het goed om zicht te krijgen op (o.a.) de zuurstofopname capaciteit van die spieren. Bij NIRS wordt er met kleine LED lampjes infraroodstraling (van verschillende golflengte) door de huid het spierweefsel ingestuurd. Daar komt het in aanraking met hemoglobine (Hb) wat essentieel is bij transport van zuurstof (O2). Omdat Hb met O2 gebonden een andere kleur heeft dan Hb zonder O2 wordt er bij de techniek gebruik gemaakt van ‘’het vinden van kleurverschillen’’. Bovendien kan de bloedstroom met NIRS in kaart worden gebracht. Dit levert natuurlijk een schat aan informatie op over wat er nu precies in de spier gebeurt voor, tijdens of (net) na een inspanning!
Wat gebeurt er qua zuurstofopname tijdens herhaalde sprints? Wat gebeurt er tijdens een FTP test? Wanneer kan ik beter stoppen met intervallen? Is er sprake van verbeterde zuurstofopname na een trainingsperiode? Train ik wanneer ik dat ‘’VO2max intervalletje in vermogenszone 5 doe’’ ,hetzelfde (voor persoon A is dat iets anders dan voor persoon B)? Wat gebeurt er met mijn bloedstroom als ik mijn fietspositie verander? Wanneer is er sprake van een homeostase? Wat is mijn limiterende systeem en wat compenseert er tijdens inspanning? Zo maar een greep uit zeer relevante vragen. Vragen die je niet beantwoord krijgt door alleen te kijken naar je vermogensmeter. Dat is immers een performance indicator en meet de W(h)at(t) en niet de Why. Uiteindelijk wordt de arbeid door je lichaam geleverd!
Moet ik dan aan een apparaat met allemaal draadjes? Antwoord: nee. Is het toepasbaar in mijn dagelijkse trainingen? Antwoord: jazeker. Er is een bedrijf in Nederland wat hier toch wel als pionier kan worden genoemd: Artinis Medical Systems. Zij hebben jaren geleden de Portamon uitgebracht: een draagbaar NIRS systeem wat eenvoudig (bij een sporter) kan worden aangebracht. Het is alleen zo dat de Portamon niet –op moment van schrijven- tegen een consumentenprijs wordt verkocht. Ik maak daarom gebruik van een ander systeem. De BSX Insight waar ik binnenkort over beschik maakt overigens ook gebruik van NIRS om tot de lactaatdrempel te komen.
Is er onderzoek bekend over NIRS en sport? Jazeker. Voorbeelden zijn o.a. onderzoeken onder schaatsers. Schaatsers zitten in een diepe houding wat er ervoor zorgt dat de bloedstroom beperkt(er) is. Het effect hiervan is bij elke schaatser weer anders. Inzicht kan helpen bij het ‘’pacen’’, omdat herstel bij schaatsen (door de diepere houding) moeilijker is door beperktere bloedstroom. Andere voorbeelden komen o.a. uit het hardlopen, rugbyen en ijshockey.
Ook zijn er onderzoeken op wielergebied. De context hierbij is onder andere de trapbeweging, verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke renners in termen van zuurstofverzadiging, herstelperiode na intensieve trainingsperiode, de relatie tussen (totale) zuurstofopname en (locale) zuurstofopname en onderzoek betreffende de samenhang met verschillende andere fysiologische parameters (o.a. lactaatdrempel, MLSS, VT).
Zoals aangegeven zal ik in de aankomende posts proberen te laten zien wat de toegevoegde waarde van deze techniek is. Let wel. NIRS en de toepassing ervan in sport in de praktijk (toepassing) is echt wel nieuw en in die zin moet je het vergelijken met bijvoorbeeld de introductie van de hartslagmeter of trainen met vermogen. Het levert soms meer vragen op dan antwoorden. Oftewel, pionierswerk! Ook de interpretatie van de data is niet (nog) niet zo evident als vermogensgegevens. Dat er muziek in deze techniek zit op gebied van individualisering van training staat wat mij betreft echter als een paal boven water.